Jeszcze kilka lat temu niemalże nikt nie słyszał o niskiej emisji i konsekwencjach zdrowotnych spalania śmieci w piecach, a dziś jest to przedmiot wielorakich działań edukacyjnych i informacyjnych. Nie oznacza to jednak, że problem pojawił się niedawno ? zmieniła się tylko świadomość w tym zakresie. Ale czy na pewno?
Realizując pierwsze działania edukacyjne związane z tematyką niskiej emisji, w zasadzie można było korzystać z nielicznych publikacji i materiałów informacyjnych, niewiele było też szeroko zakrojonych przedsięwzięć edukacyjnych, obfitujących w rozmaite formy przekazu. Sytuacja zmieniła się w 2013 r., dzięki ogłoszonemu przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej naborowi wniosków na realizację kampanii edukacyjnych dotyczących niskiej emisji, a także za sprawą możliwości skorzystania ze wsparcia finansowego działań (w tym również edukacyjnych) poprawiających jakość powietrza w ramach Programu KAWKA. Spowodowało to lawinowy wzrost liczby akcji edukacyjnych, prowadzonych głównie przez samorządy, a związanych z likwidacją niskiej emisji, często nazywanej również smogiem.
Edukacja niejedno ma imię
Pomysłów na edukację ekologiczną w zakresie promowania proekologicznych źródeł ogrzewania, a także zakazu spalania śmieci w piecach (co, niestety, wciąż jest bardzo powszechne) istnieje bardzo dużo, a ilość i różnorodność działań zależą oczywiście od budżetu. Zdarzają się więc samorządy, które przy pomocy niewielkich środków przygotowują np. tylko ulotki i plakaty związane z tematem, ale są też i takie, których nakłady na realizację takich przedsięwzięć wynoszą nawet kilkaset tysięcy złotych. Można wówczas realizować projekty na dużo większą skalę, np. przygotowywać spoty filmowe i radiowe, organizować prelekcje i warsztaty w szkołach, opracować materiały edukacyjnych (ulotki, plakaty i komiksy) czy też prowadzić szkolenia dla nauczycieli i strażników miejskich. Jedne i drugie działania są potrzebne, bo łączy je wspólny cel ? poprawa jakości powietrza.
Ciekawe rozwiązania
Niewątpliwie w różnorodne działania edukacyjne w zakresie niskiej emisji obfituje kampania pn. ?Mądrze ogrzewaMY w Świdnicy?, realizowana przez miasto Świdnicę od maja br. W jej ramach powstał m.in. komiks ?Strażnicy Świdnicy?, który w zabawny sposób opowiada o walce Zdziksława i Gryfeona w obronie powietrza w Świdnicy, zanieczyszczanego wskutek działania lokalnej spółki ?Tanie Grzanie?. Ponadto zorganizowano grę miejską ?W stronę ciepła?, konferencję dla nauczycieli, szkolenie dla strażników miejskich, a także prelekcje w szkołach. Nie zapomniano także o najmłodszych mieszkańcach miasta ? w przedszkolach odbyły się spektakle ekologiczne ?Na ratunek Czystolandii?, ukazujące walkę o czyste powietrze, toczoną przez Komisarza Dymskiego (bohatera realizowanej przez ABRYS kampanii ?Misja-emisja?), ze strasznym Dymonem. Dobrą okazją do działań edukacyjnych jest organizacja wydarzeń plenerowych ? pikników, warsztatów i konkursów ?pod chmurką?. Mieszkańcy w ramach wolnego czasu chętniej uczestniczą w takich inicjatywach, przy okazji dowiadując się nowych rzeczy. Taką formę edukacji wybrał m.in. Ostrowiec Świętokrzyski, w którym konkursy na temat niskiej emisji, powiązane z warsztatami poświęconymi odnawialnym źródłom energii były elementem dużej imprezy plenerowej, organizowanej podczas tegorocznych Dni Ostrowca. Natomiast specjalne wydarzenie dotyczące niskiej emisji w postaci festynu ekologicznego przygotowało miasto Kalisz w ramach realizowanej przez siebie kampanii ?Tworzymy zdrową atmosferę Kalisza?. Wydarzenie (zorganizowane 29-30 września br.) cieszyło się dużym zainteresowaniem mieszkańców, którzy chętnie brali udział w przygotowanych dla nich konkursach i warsztatach, a także wykorzystywali siłę własnych mięśni do wyprodukowania soku z pomarańczy przy użyciu energoroweru. W ten sposób promowano także alternatywne sposoby produkcji energii.
Z energią o energii
Nie należy też zapominać o podejmowaniu działań edukacyjnych, które nie mają bezpośredniego związku z przeciwdziałaniem niskiej emisji, ale istotnie wiążą się z ograniczeniem zużycia energii oraz termomodernizacją. W tym kontekście na uwagę zasługują działania firmy Engie, która w ramach realizacji inwestycji dotyczących termomodernizacji budynków użyteczności publicznej w Opalenicy i Zgierzu zainicjowała akcje edukacyjne (prelekcje na temat efektywności energetycznej) w lokalnych szkołach oraz podczas pikników promujących postawy ekologiczne prowadziła warsztaty, skierowane do szerszej grupy odbiorców.
Nieważne, czy działania są wysokonakładowe czy też realizowane własnym sumptem. Ważne jest to, że tematyka niskiej emisji zaczyna funkcjonować w świadomości Polaków, a w ciągu ostatnich kilku lat sporo już osiągnięto w zakresie dostępu do informacji dotyczących ochrony powietrza. Do zmiany zostało jednak jeszcze jedno ? nawyki mieszkańców, wrzucających do pieca wszystko, co mają pod ręką. Ale to już zadanie znacznie trudniejsze.
Małgorzata Masłowska-Bandosz
kierownik Działu Ekomarketingu i Edukacji ABRYS
