Rzeka Rurzyca płynie przez obszar Pojezierza Wałeckiego, tworząc niezwykle malowniczą dolinę.
Rurzyca ma długość 23 km, i bierze swój początek w źródliskach, wypływających ze stromych zboczy, dochodzących nawet do 20 metrów wysokości. Deniwelacje terenu, tworzące urozmaiconą rzeźbę są wynikiem działalności najmłodszego zlodowacenia bałtyckiego, który ustąpił z tych terenów ok.10- 12 tysięcy lat temu, pozostawiając po sobie krajobraz poprzecinany rynnami i jarami, urozmaicony morenowymi wzgórzami.
Źródliskowy obszar rzeki Rurzycy objęto ochroną już w 1936 roku, gdy Niemcy utworzyli rezerwat Teufelsspring, następnie w 1961 roku utworzono rezerwat Diabli Skok.
Z nazwą rezerwatu wiąże się legenda o tajemniczym mężczyźnie, podbijącym serca miejscowych kobiet.
Krajobraz płynących strug, przeradzających się wartkie strumyki nadaje temu miejscu górskiego charakteru ! Specyficzny mikroklimat rezerwatu sprzyja rozwojowi roślinności górskiej, co jest niespotykane w północnej Polsce.
Wypływające ze zboczy źródła dają początek strugom, przeradzającym się następnie w strumienie, które łączą się w rzekę i płyną przez sześć malowniczych jezior: Krąpsko Małe, Krąpsko Długie, Trzebieszki, Krąpsko Górne, Krąpsko Średnie i Dąb. Kresem wodnej wędrówki Rurzycy jest rzeka Gwda, we wsi Krępsko.
Nad wartkim strumieniem Rurzycy porastają malownicze lasy; takie jak: łęg jesionowo- olszowy, ols porzeczkowy, las bukowo ? dębowy, las mieszany. Rzeka meandruje wśród mokradeł i trzcinowisk, będących ostoją dla wielu gatunków zwierząt.
Płynąca Rurzyca tworzy malowniczy krajobraz, który jest chroniony w rezerwacie Wielkopolska Dolina Rurzycy. Rezerwat poszerzył chroniony już wcześniej obszar ?Doliny Rurzycy ? w województwie zachodniopomorskim. Rezerwat chroni krajobraz rzeczny wraz z jeziorami, roślinnością źródliskową, torfowiskową oraz rosnącymi na zboczach lasami. W dolinie rzeki stwierdzono również cenne zespoły torfowiskowe, są to: źródliskowe torfowiska wiszące zwane trawertynami i źródliskowe torfowiska kopułowe. Występuje tu również kilkanaście torfowisk. Jedno z nich, położone przy rzece, przed jej ujściem do Gwdy, objęto ochroną rezerwatową, tworząc rezerwat Smolary. Chroniony obszar obejmuje zabagnione torfowisko przejciowe wraz z jez. Smolary /zwane też Oleśnicą/. Głównym przedmiotem ochrony są tutaj rzadkie gatunki mszaków.
Niepowtarzalny urok i bogactwo przyrodnicze rurzyckiej doliny stały się przyczyną utworzenia tu wielu form ochrony przyrody: obszaru chronionego krajobrazu ?Pojezierze Wałeckie i Dolina Gwdy?, obszarów Natura 2000, w tym obszarów: (OSO) ?Puszcza nad Gwdą?, (SOO) ?Lasy Wałeckie?, także użytków ekologicznych i pomników przyrody.
Rurzycę pokochali kajakarze, którym stwarza ona świetne warunki do wodnych wypraw. Nad jeziorem Krąpskim Średnim znajduje się jedyne legalne pole biwakowe, dzięki takiemu działaniu w Dolinie Rurzycy realizowana jest turystyka zrównoważona w obszarze chronionym.
